‘Een mooi lekker zacht en schoon lam: daar hou ik van!’

Eelkje Kingma is een telg van een bekende familie vol veehouders en veeverzamelaars. Oom Andries Kingma is voorzitter van de veemarkt in Leeuwarden; samen met Andries, haar vader Gerrit en zus Gonnie zit Eelkje in een maatschap en runnen ze een schapen- en melkveehouderijbedrijf in het Friese Hantumeruitburen. De Kingma’s zitten nooit stil, zoveel is duidelijk na een bedrijfsbezoek op een mooie voorjaarsdag in april. Op een respectvolle manier omgaan met vee zit in het DNA van deze nijvere familie. Het wekt dan ook geen verbazing dat Vee&Logistiek Nederland Eelkje uitkoos als mascotte van de RESPECT-publiekscampagne.

Eelkje blijft nuchter onder de schijnwerpers die vanaf de lancering op haar gericht zijn. “Het houden van dieren, ongeacht of dit nu schapen of koeien zijn, zit gewoon in ons bloed. Iedere dag opnieuw geniet ik van het vee. We zorgen goed voor onze dieren en monitoren continu of ze gezond zijn, het naar hun zin hebben. Respect is voor ons niet meer dan logisch. Wie respect en aandacht geeft aan het dier, wordt door het dier beloond met gezonde producten: melk, vlees, wol. Het is heel dankbaar werk.”

‘Zonde om dieren te vroeg naar de slacht te brengen’

Op het schapenbedrijf lammeren jaarlijks nabij 2.000 schapen. Op het melkveebedrijf produceren 100 koeien met hulp van twee melkrobots gemiddeld zo’n 38 liter per dag met een rollend jaargemiddelde van 11.500 kg per koe met 3,88 procent vet en 3,52 procent eiwit. Daarnaast is de familie actief in de veehandel. “We kopen dieren die naar de veemarkt moeten of die bij ons in de weiderij komen. We helpen boeren die er niet op kunnen passen, hun bedrijfsvoering stoppen of te weinig grond hebben. Deze schapen kunnen vaak nog jaren mee en het is zonde om ze dan al naar de slacht te brengen. Ook dat is een kwestie van respect naar de dieren. In het hoogseizoen lopen er verspreid over verschillende percelen, waaronder de zeedijken, soms wel zes- tot zevenduizend dieren; alle rassen door elkaar. Een prachtig gezicht!”

“Voordat de schapen naar buiten gaan, zijn ze in goede conditie. Ze liggen lekker in het stro, ze zijn gezond: daar doen we het allemaal voor. We hebben echt respect voor de dieren. Het dier wordt geboren; als er een met de fles moet worden grootgebracht, dan doen we dat. Zo lang het hartje klopt, zijn we altijd bezig het dier gezond te krijgen en te houden. Is een keizersnede noodzakelijk? Dan doen we dat.”

Hechting tussen schaap en lam

“Als een schaap heeft gelammerd en twee of drie lammetjes heeft, gaat ze eerst apart in een eenlinghokje. Dan kunnen de moeder en de lammeren aan elkaar wennen. De moeder accepteert haar lammetjes. Dit wordt versterkt door het aflikken van de lammetjes, waardoor het schaap en de lammetjes elkaar altijd herkennen door de eigen geur en de eigen stem. Sporadisch komt het voor dat een schaap lamloos is, omdat het lammetje bij de geboorte is gestorven. Andersom zijn er ook lammetjes zonder moeder. Mijn vader heeft een techniek ontwikkeld waarbij hij het gestorven lammetje vilt om een ander lammetje zonder moeder te voorzien van een nieuwe ‘jas’, waarmee er toch een hechting tussen het schaap en het nieuwe lammetje ontstaat. Het schaap ruikt immers nog steeds haar eigen, zij het gestorven, lam.”

“Zodra de band tussen schaap en lam(meren) hecht en de conditie goed is, gaan de schapen in een groepshok. De eenlingen, tweelingen en drielingen bij elkaar. We markeren de schapen nog extra met kleuren en tekens, zodat we altijd de schapen en de lammeren kunnen matchen. Na enkele weken kunnen de schapen en lammeren naar de zeedijk; de afsluiting tussen de zee en het land.”

Buitengewoon nuttig op zeedijk en boerenland

“Op de zeedijk genieten de schapen van het mooie weer en het ruim voorradige gras. Bovendien hebben de schapen een belangrijke functie in het onderhoud van de dijk. Door de kleine klauwtjes trappen de schapen heel mooi de zeedijk aan en vast. Dit zorgt voor een stabiele, sterke zeedijk, die volledige begroeid is en blijft. Ook op het boerenland zijn de schapen buitengewoon nuttig. In het najaar en de winter houden de schapen het gras kort. Ze egaliseren en bemesten het land, waardoor het bodemleven wordt gestimuleerd. De melkveehouder heeft het seizoen erop weer volop gras in de wei en later in de kuil. Dat is toch een prachtig kringlooprondje”, besluit Eelkje lachend en steekt haar beide duimen omhoog, de handen in elkaar gevouwen: “Respect beweegt ons!”

RESPECT beweegt ons

Eelkje hoefde niet lang na te denken toen ze werd benaderd om als ambassadeur voor de RESPECT- campagne op te treden. “Wederzijds respect, van boer voor burger, van burger voor boer of veehandelaar, transporteur, veeverzamelaar of exporteur brengt mensen bij elkaar; zorgt voor verbinding. De drie pijlers, respect voor dieren, feiten en vakmensen maken de dialoog allesomvattend en compleet.”

“Je kunt het de burgers niet kwalijk nemen dat ze de binding met het platteland verloren zijn. Het aantal boeren is drastisch verminderd in Nederland. We leven in een welvaartsland: eten komt gevoelsmatig niet meer van de boer, maar uit de supermarkt. Waarom hebben we die boeren hier nog nodig?”

“Hier ligt een schone taak voor iedereen die het platteland een warm hart toedraagt. Vertel je verhaal, anders vertellen anderen het voor je! Waartoe dit kan leiden zien we nu in de stikstofdiscussie. Er worden draconische maatregelen getroffen om een door Nederland zelf gecreëerd probleem op te lossen, waarbij gemakshalve voorbij wordt gegaan dat diezelfde boeren ook dankzij innovatie de sleutel hebben tot de oplossing. Het gaat er allereerst om dat je gehoord wordt; dat er echt geluisterd wordt naar elkaar. Het markante is dat iedereen het beste voor heeft met de dieren en de natuur. Niet alleen dieren- en milieuactivisten, maar juist ook boeren en veehandelaren. Door meer respect voor elkaar te tonen, ontstaan openingen in de dialoog, komen we bij elkaar. We zijn met veel mensen op een klein stukje Nederland, waarbij iedereen op een eerlijke manier een boterham wil verdienen. Boeren zijn altijd in beweging; bewegen altijd mee met de grillen van de markt. Uiteindelijk gaat het om de verwaarding: wat is een dier werkelijk waard? De keuze ligt uiteindelijk bij de consument: is deze bereid hetgeen hij/zij als burger beweert (meer oog voor dier en natuur) in de praktijk te brengen? Door als consument in de supermarkt bereid te zijn meer te betalen voor een stukje vlees, eieren, groenten en zuivel.”

Van A naar Beter dieren verzamelen en vervoeren

“Vee&Logistiek Nederland voelt de noodzaak van betere communicatie met burgers en consumenten goed aan. Je merkte tijdens de lancering van de publiekscampagne, vrijdag 13 mei jl. in Almelo, dat iedereen de urgentie onderkent. We moeten ons laten zien! Het gebaar van de in elkaar gevouwen handen met de opgestoken duimen wordt meer en meer gebruikt om respect met elkaar en de burger te delen. Een mooie mix van communicatiemiddelen, zowel offline als online, zorgt ervoor dat steeds meer mensen begrip krijgen voor de rol van vee- en logistiek-Nederland. Ik zie steeds meer RESPECT-stickers op de vrachtwagens. Dat is mooi om te zien. Als iedereen actief kennis en respect overdraagt krijgen we begrip. Begrip leidt tot draagvlak; draagvlak leidt tot bestaansrecht, een ‘license tot act’.’