Derde generatie veehandelaar

Freddie (60) en Jouke – Wiebe (25) Visser hebben samen een veehandelsbedrijf in rundvee en kalveren voor de Nederlandse markt. Daarnaast hebben ze samen met Jan van der Tol, een im- en export handelsbedrijf in runderen onder de naam Frielim Livestock B.V. De vader van Freddie en de opa van Jouke -Wiebe was de eerste generatie veehandelaar in de familie Visser, die het handelsbloed meegaf aan de volgende generaties. In 60 jaar tijd is de manier van handelen veranderd, maar is het contact met de dieren en mensen gebleven.

Aan de route van de Elfstedentocht is in het Friese Wyckel het kantoor gevestigd van veehandel Visser. Van schaatsen is er in het voorjaar geen sprake, maar gaan tijdens de Pinksterdagen de fietsers de beroemde Friese tocht aan. De familie Visser zou maar al te graag zien dat er weer een tocht der tochten op de schaats plaats vindt. Zoon en derde generatie veehandelaar Jouke – Wiebe heeft in de jeugd aan topsportschaatsen gedaan. Toch heeft Jouke – Wiebe 6 jaar geleden, na een jaar werken in Australië gekozen voor de veehandel en is in het handelsbedrijf van zijn vader Freddie gestapt. Tijdens zijn schaatscarrière verkocht de jonge handelaar al zonnebrillen en later meubels en bedden om wat bij te verdienen. De handel zit de jonge ondernemer in het bloed. Het is hem met de paplepel ingegoten. “De handel in vee is het allermooiste”, laat Jouke Wiebe weten. “Je komt op veel plekken en het werk is afwisselend. Het is ook uitdagend om er geld mee te verdienen doordat je met levend vee te maken hebt. Er is een harde deadline bij de aan – en verkoop. “Je kunt koeien niet in een pakhuis stoppen zoals boter of kaas”, vult vader Freddie aan die vanaf zijn 22e een melkveebedrijf samen met zijn vader runde. Het boerenbedrijf is tien jaar geleden gestopt, de combinatie met de veehandel werd steeds moeilijker en er was geen opvolging. Als tienjarig jongetje begon het met aan- en verkopen van konijnen en geiten in de buurt. Inmiddels heeft Freddie al 40 jaar zelfstandig een veehandelsbedrijf in koeien en kalveren met handel van vaste klanten in Friesland en ver daarbuiten. De vader van Freddie, de opa van Jouke – Wiebe is helaas in 2006 overleden. Opa Jan Visser ging tot aan de laatste dag de boer op voor de veehandel. Freddie is zelfstandig als veehandelaar gestart, voor zoon Jouke – Wiebe ligt dat anders. “In de huidige tijd opstarten vanaf nul is met de vele collega handelaren niet eenvoudig”, laat Freddie weten.

Met duizenden guldens op pad voor contante uitbetaling
Vroeger gingen alle koeien, kalveren en schapen via de markt naar een nieuwe eigenaar. Opa Jan ging dan soms op vrijdag met wel 120.000 gulden in de jas weer naar huis en dan weer langs de boeren om het vee contant uit te betalen. Bij de boer en op de markt werd vroeger met handjeklap de koeien in de roes verkocht. Dat betekent dat de koeien op het oog werden verkocht en bijna niet op gewicht. De huidige handel gaat voornamelijk in commissie waarbij de handelaar de beste prijs voor de koeien en kalveren probeert te regelen voor de boer. Ook de uitbetaling is in de laatste 10 jaar gewijzigd van contant naar volledig via de bank. “Ik kan me niet meer indenken dat ik met contant geld langs de boeren ga”, aldus Jouke – Wiebe die net als zijn vader twee dagen in de week de boer op gaat in de omgeving van zijn woonplaats om koeien te bekijken voor de handel. De andere dagen besteed de jonge ondernemer aan de internationale handelstak met im- en export van koeien. Het transport van de dieren hebben de veehandelaren uitbesteed aan vaste transporteurs die gespecialiseerd zijn in veevervoer en aan alle eisen, ook die van welzijn voldoen.

Tijden veranderen op de veemarkt
Van de dertien veemarkten zijn er nog drie over, waarvan Leeuwarden er een is. Nog steeds gaat Visser wekelijks met koeien naar de markt in Leeuwarden. De markt is na de MKZ – crisis in 2001 veranderd van opzet. De koeien gaan nu los op de vrachtwagen en staan op de markt ook los in ruime strohokken. Om diergezondheidsredenen zijn de diersoorten per dag of dagdeel gescheiden. Hierdoor kunnen koeien, kalveren of schapen geen contact met elkaar hebben. Een overdekte reinigings- en ontsmettingsruimte is bij de markt aanwezig om de veewagens schoon te maken na het lossen. Hiermee voldoet de markt aan de huidige regelgeving qua dierenwelzijn en gezondheid. Nu gaat Visser nog met slachtkoeien en weidekoeien naar de markt. De handel in gebruiksvee is, vanwege gezondheidsstatus van het boerenbedrijf, alleen nog maar rechtstreeks van boer naar boer. “De veemarkt is nog steeds belangrijk voor de vrije prijsbepaling van de vraag- en aanbod en ook de contacten met collega handelaren”, laat Freddie weten die deel uitmaakt van het bestuur van de veemarkt in Leeuwarden.

Rond de koffie of middag bellen voor handel
De communicatie en registratie, met de komst van computers, I&R meldingen en de mobiele telefonie, is in de handel enorm veranderd. Freddie laat nog een oud kasboek zien van zijn vader Jan. Alle aan- en verkopen werden met de hand opgeschreven, inclusief de winst per koe. Excel en een boekhoudprogramma heeft inmiddels het papier vervangen. Ondanks dat schrijft Freddie nog wel alle afspraken op in een papieren kalender, terwijl de jongste generatie, Jouke – Wiebe alleen zijn mobiele telefoon hiervoor gebruikt.

“We hebben nu een vaste route om veehouders te bezoeken, maar er zijn ook klanten die gedurende de dag bellen of appen om dieren aan te bieden”, laat Freddie weten. Dat was in opa Jan zijn tijd wel anders, waar vooral de telefoontjes rond koffie en etenstijd binnen kwamen. “Het lezen in de Bijbel werd op een gegeven moment maar achterwege gelaten, omdat we tussen de middag elke keer werden gestoord door de telefoon”, laat Freddie weten.

Opa Jan ging vroeger twee a drie keer per week bij de boeren langs om te vragen of er nieuwe kalveren geboren waren. Er was geen mobiele telefoon en de kalveren werden soms al op de geboortedag opgehaald. “Oma zat thuis bij de telefoon en belde opa bij de boer op waar hij op dat moment was om het volgende adres door te geven”, weet Jouke – Wiebe alleen nog uit verhalen. Nu moet een kalf minimaal 14 dagen oud zijn voordat het naar de markt gaat en appen de meeste boeren dat er een kalf weg kan.

Verkoop van koeien via filmpjes op de app.
Ook al zijn de tijden veranderd, vader of zoon bekijken vrijwel alle koeien voordat ze naar de markt gaan. Het selecteren van de koeien voor de slacht, dat is vakmanschap en gaat op vertrouwen. Dat is iets van alle tijden. “Niet alle koeien zijn geschikt om via de markt naar de slacht te gaan. In overleg met de veehouder bepalen we het juiste afzetkanaal”, aldus Freddie die ook veel samenwerkt met collega veehandelaren. Dat geldt ook voor gebruiksvee. “Van de melkveehouders die koeien aankopen doet 90% dat via een filmpje die we maken en opsturen via de app”, aldus Jouke – Wiebe die af en toe zijn telefoon leeg moet maken met koeienfoto’s en filmpjes.

Geen week is hetzelfde voor de veehandelaren, maar ongeacht het aantal koeien op een bedrijf, telt elke klant voor de enthousiaste ondernemers. “De ene dag staan we een koe te beoordelen op een bedrijf met 20 koeien voor de markt en de volgende dag staan we in Oost- Duitsland om een bedrijf met 1.500 dieren op te kopen”, vertelt Jouke – Wiebe die wel aangeeft dat regelgeving vooral de im- exportmarkt bijna onmogelijk maakt. De jonge ondernemer laat zich hierdoor niet uit het veld slaan. Door de afwisseling van de lokale markt en de handel van rundvee in het buitenland en de omgang met mensen is het een leuke job voor de jonge ondernemer, die snel weer in de auto stapt naar een klant om koeien te beoordelen voor een juiste bestemming.