Wat betekent de uitbraak van mond-en-klauwzeer in Indonesië voor Nederland?

Bij een uitbraak van mond-en-klauwzeer (MKZ) in Indonesië zijn minstens 20.000 koeien besmet geraakt. Een maand na de eerste zieke koe is MKZ in bijna de helft van de Indonesische provincies vastgesteld. MKZ is een zeer besmettelijke en ernstige virusziekte die zich razendsnel kan verspreiden. Voor de gezondheid van mensen is MKZ niet gevaarlijk, wel kan de mens als drager van het virus de ziekte verder verspreiden.

De ziekte werd begin mei op Java ontdekt, het dichtstbevolkte eiland van Indonesië. Een week later werd het geconstateerd bij koeien in Atjeh, een paar duizend kilometer verderop op Noord-Sumatra. Sommige provincies hebben dierenmarkten gesloten. Ook zijn er vervoersverboden, maar die worden matig gehandhaafd, waardoor het virus zich nog steeds verspreidt. Naar verwachting liggen de werkelijke cijfers stukken hoger dan de 20.000 zieke dieren die het landbouwministerie meldt.

In het naastgelegen Australië maken ze zich zorgen over de uitbraak van mond-en-klauwzeer in Indonesië. In de Australische vleesindustrie gaat per jaar omgerekend zo’n 21 miljard euro om. Sinds kort zijn de grenzen, die vanwege corona lang dicht waren, weer open en reizen veel Australiërs naar Bali. Nederland heeft geen directe handelscontacten lopen met Indonesië.

Besmetting ook via de lucht

Mond-en-klauwzeer is een zeer besmettelijke en ernstige virusziekte die zich razendsnel kan verspreiden. MKZ komt voor bij evenhoevige dieren: runderen, varkens, schapen, geiten en ook bij wilde zwijnen, herten, reeën en sommige dierentuindieren. Het mond-en-klauwzeervirus kan zich verspreiden via speeksel, melk, mest en urine van besmette dieren, via mensen, dieren en materialen die in contact geweest zijn met besmette dieren en ook via de lucht.

Besmette volwassen dieren zullen in het algemeen niet sterven aan de ziekte, maar bij jonge dieren komen soms sterftepercentages voor van 100%. In 2001 brak er een epidemie uit in Europa. In Nederland werden 26 bedrijven besmet verklaard. Er is toen besloten om op grote schaal preventief te ruimen.

Reizigers uit Indonesië

De ziekte is niet gevaarlijk voor de mens. Besmetting bij de mens is uiterst zeldzaam en alleen mogelijk door contact met besmet vee, het drinken van besmette, rauwe (ongepasteuriseerde) melk of het eten van besmet, rauw vlees. Besmetting veroorzaakt bij de mens lichte ziekteverschijnselen in de vorm van pijnloze blaasjes rondom de mond die snel en vanzelf weer overgaan.

Mensen kunnen wel enkele dagen drager zijn van het virus en het virus op die manier verspreiden. Reizigers uit Indonesië die terugkeren naar Nederland en mogelijk in contact zijn geweest met besmette dieren dienen doeltreffende maatregelen te treffen. Zoals reiniging en ontsmetting en er zich bewust van te zijn dat het ontstaan van blaasjes rondom de mond veroorzaakt kunnen zijn door MKZ en daarom het contact met Nederlands vee te vermijden.