Veekoopman schrijft boek over zijn belevenissen

Voormalig veekoopman Bonne Speerstra schreef Loven en bieden; een boek waarin hij vertelt hoe hij opgroeide, hoe hij in de veehandel terechtkwam en wat hij daar meemaakte.

Hij heeft niet alleen een vlotte pen, maar ook een vlotte babbel. In gesprek met Bonne Speerstra (78) vliegen de anekdotes je om de oren. Aan belevenissen geen gebrek. Speerstra was meer dan 50 jaar veehandelaar en maakte in die jaren van alles mee. Dat tekende hij op in zijn jongste boek ‘Loven en bieden’. Daarin beschrijft Speerstra ook hoe het was om op te groeien op een boerderij in de buurt van Bolsward. Om precies te zijn: in buurtschap Eemswoude.

Bonne groeide op in een gezin met vijf kinderen. In zijn boek blikt hij liefdevol terug op een onbekommerde jeugd op het Friese platteland. Met oog voor detail beschrijft Bonne hoe de veranderingen in de landbouw en de agrarische omgeving in de jaren vijftig in een stroomversnelling kwamen. De komst van de melkmachine, de trekker en ruilverkavelingen openden de weg voor forse schaalvergroting. Zijn vader opvolgen als boer zat er niet in. Bonnes broer was voorbestemd om de boerderij over te nemen. Momenteel boert een oomzegger op het melkveebedrijf.

Als jongen deed Bonne al ervaring op met de handel in vee. Het leek hem wel wat om daar zijn beroep van te maken. Hij rolde in het vak via een baan als vertegenwoordiger bij de FCE (de Friese Coöperatieve Export Vereniging, een voorloper van Coveco dat later opging in wat nu Vion heet). De nieuwe baan betekende ook een verhuizing. Bonne kreeg Zuid- Friesland als werkgebied met Wolvega als standplaats.

ij de FCE hield Bonne het negen jaar vol. Toen begon hij voor zichzelf als veekoopman. ‘Bij de coöperatie liepen naar mijn gevoel te veel managers rond. Ik voelde me er een wat vreemde eend in de bijt’, vertelt Bonne. ‘Maar ook tussen de veekoopmannen ging ik niet altijd met de massa mee, en streek daarmee soms ook tegen haren in. Zo kocht ik bijvoorbeeld in de jaren 80 van de vorige eeuw zelf een vrachtwagen om het vee te vervoeren. De gevestigde transportbedrijven waren daar niet blij mee.’

Rol veekoopman blijft belangrijk

Met de veranderingen in agrarisch Nederland veranderde ook de veehandel. ‘Het aantal boerenbedrijven nam af, maar het aantal dieren per bedrijf groeide sterk. Eenzelfde ontwikkeling zagen we ook bij de vleesbedrijven, en tegelijkertijd verdwenen de veemarkten grotendeels. De rol van de veekoopman blijft onverminderd belangrijk. De veekoopman is de professional die de veehouder ondersteunt bij de afzet en aankoop van vee. Hij weet de weg.’ Bonne vertelt dat hij sinds de Mkz-crisis in 2001 niet meer op de veemarkt handelde. Ook daarvoor deed ik al in toenemende mate rechtstreeks zaken met slachterijen. Overigens ben ik blij dat de veemarkt in Leeuwarden nog bestaat. Ik heb er ook een aandeel in.’

Schrijven

Na zijn pensionering minderde Bonne zijn veehandelsactiviteiten geleidelijk. Een paar jaar geleden stopte hij definitief. ‘Jaren geleden waren we eens op vakantie. Het was slecht weer, en ik zei tegen mijn vrouw “ik ga eens wat opschrijven over wat ik allemaal mee heb gemaakt”. Zo is het begonnen.’

Zijn eerste boeken schreef Bonne in het Fries. Zijn jongste boek ‘Loven en bieden’ is geschreven in de Nederlandse taal. Het boek is vooral een compilatie van de twee eerdere boeken. ‘De uitgever denkt hiermee een groter publiek te kunnen bereiken. In hoop de lezer een inkijkje te geven in mijn leven en werk, en daarmee ook in de ontwikkeling van het boerenleven in Friesland. Ik heb veel mensen ontmoet. Ook bijzondere en aparte mensen met aparte ideeën. Als veekoopman moet je daarmee om kunnen gaan. Dat is me aardig gelukt. Doordat ik er aardigheid in kreeg om op te schrijven wat ik beleefde, kreeg ik een scherper oog voor alles wat er op mijn pad kwam. Vaak gaat het om de details.’

Boek Loven en bieden

In Loven en bieden geeft Speerstra met een mild oog en gevoel voor humor vorm aan de verhalen die op zijn pad kwamen in zijn jeugd en in zijn lange loopbaan als veehandelaar. Het boek is te koop bij de boekhandel of te bestellen bij bol.com.