Koehandel (2)

Door Helma Lodders | Voorzitter Vee&Logistiek Nederland

Generaties lang is onze landbouwsector toonaangevend, koploper innovatief ondernemen en altijd op zoek naar duurzamere productie. Wereldwijd wordt dat met argusogen gezien en gewaardeerd. Maar heeft de NL landbouw haar langste tijd gehad? Bij het aantreden van het kabinet Rutte IV deed ik de minister van LNV en de minister voor N&S het spel ‘Koehandel’ cadeau. Niet wetende dat het spel zo hard gespeeld zou worden.

Sinds de vroege oudheid speelt vee een grote rol in het leven van de mens. Families die hun brood verdienen en een bijdrage leveren aan de welvaart. Producten werden geruild en dieren werden verhandeld op de veemarkt. Al in 1450 was de Neude in Utrecht de plek voor de veemarkt. Vandaag nauwelijks voor te stellen. Dat verklaart vast de gevoelde kloof tussen stad en platteland.

Koehandel vindt plaats met handjeklap. De verkoper stelt een prijs voor, waarna de koper een lager bedrag noemt. De verkoper noemt een bedrag wat dichter bij zijn voorstel ligt. Bij ieder bedrag een slag op de hand. Tot het moment dat één van beide de hand geeft in plaats van slaat. De koop is definitief. Sinds 2001 zijn de meeste markten gesloten. Alleen in Leeuwarden, Purmerend en Bunnik. Dat moeten we koesteren vanwege het belang van prijsvorming.

Vandaag de dag krijgt het begrip ‘Koehandel’ een hele andere lading. Zoek je op de veemarkt naar een compromis; bij de overheid is dat ver weg. De stikstofproblematiek wordt op het bord van de boer gelegd. Er is 25 mld euro gereserveerd voor stikstofmaatregelen waarbij een sterke focus op opkoop van bedrijven. De onderbouwing is wankel. Een zelf gecreëerd probleem en als de wet niet wordt aangepast zal een door een aantal politieke partijen zo gewenste halvering van de veestapel het stikstofprobleem niet oplossen.

De politieke onrust in de wereld maakt dat wij ons grote zorgen moeten maken. De impact van de oorlog in de Oekraïne is enorm. Het graan afkomstig uit Oekraïne voedt 128 mln mensen. 30% van de landbouwgrond is oorlogsgebied. Een gebrek aan kunstmest halveert de oogst. China is al jaren bezig hun positie te versterken. De voedselzekerheid van veel mensen staat op het spel. Tel daarbij op de EU plannen, zoals de Farm to Fork strategie, die leiden tot een verlies van productie van minimaal 10 tot 20%.

In plaats van het doorgaan met de uitverkoop van onze hoogproductieve en innovatieve landbouw zou Nederland het voortouw moeten nemen tot een Europees Agrarisch Masterplan. Een plan waarmee Europa op het wereldtoneel weer meedoet. Een rol van betekenis heeft, innovaties aanjaagt en beschermt.

De overheid wil de uitkoop van boeren woest aantrekkelijk maken. Gezond boerenverstand doet er blijkbaar niet toe. Het voortbestaan van boeren wordt bedreigd en landbouwgronden vallen ten prooi aan bouwlocaties. De toekomst van jonge boeren staat op spel. De natuur wordt met het verplaatsen van de voedselproductie naar elders er zeker niet beter van.

Terug naar de koehandel. De sector is veerkrachtig. Dat hebben we bij verschillende crises en tegenslagen gezien. Maar ik ben ervan overtuigd dat de overheid met het eenzijdig opleggen van spelregels haar hand overspeelt. Ga terug naar de tekentafel. Kom tot een visie waarbij Europa haar Agrofoodsector en de toegevoegde waarde centraal zet.