Staakt het vuren!

Door Raoul Maas | Sectorvoorzitter Veetransport

Eigenlijk is er maar één ding waar hart en hoofd nu vol van zijn: de problematiek rondom richtsnoeren voor varkenstransport. Ik heb in mijn tijd in de sectorcommissie Veetransport niet eerder zoiets meegemaakt. Het speelt al sinds zomer 2021 dat de NVWA de richtsnoeren voor export hanteert, en per 1 november voor binnenlands transport. Bij niet naleven van richtsnoeren volgden eerst mondelinge waarschuwingen, daarna schriftelijke en vanaf januari zou de NVWA boetes opleggen.

Vlak voor de kerstdagen liep de kwestie hoog op tussen de sector (ketenpartners COV, POV, Saveetra en Vee&Logistiek Nederland) en de NVWA. Tot op hoog niveau. Zo kwam er een akkoord om tot 1 maart 2022 een rustperiode te creëren. Even de richtsnoeren te laten voor wat ze zijn en constructief met elkaar te komen tot werkbare oplossingen. Dat leek een goed resultaat.

Betrekkelijke rust

Enkele weken verder blijkt die rust betrekkelijk. De NVWA gaat onverminderd door met het uitschrijven van schriftelijke waarschuwingen, en stelt zelfs per direct extra eisen! Er is niet letterlijk gezegd dat het schriftelijk waarschuwen zou stoppen maar daar mag je toch vanuit gaan als je een tijdelijke ‘wapenstilstand’ afspreekt. Je kunt alleen maar concluderen dat we veroordeeld zijn tot een onbetrouwbare partij om afspraken mee te maken. De transporteurs zijn ten einde raad en onderhand bereid om het werk neer te leggen en te gaan staken. Ook chauffeurs zijn het steeds vaker beu. Haal je 200 dieren op, dan moet je 400 oren, 800 poten, 200 staarten en 200 navels controleren. Als je dat gedaan hebt moet je ze blikken, diervriendelijk in de wagen drijven en alles netjes administreren. En als je pech hebt, met stromende regen in een koude winternacht.

Tijdens het lossen bij de slachterij ziet de dierenarts toch een varken met een klein puntje aan de staart en krijg je van NVWA een boete omdat je het varken niet geïsoleerd vervoerd hebt. Daarna zie je dat varken onder toeziend oog van NVWA notabene sàmen (NIET geïsoleerd dus) met andere varkens in het RL-hok (waarin de varkens met een bemerking komen) gedreven worden. Bedankt voor je inspanning chauffeur! Is dit de menselijke maat waarmee chauffeurs en transporteurs worden beoordeeld? En kunnen wij ze daarmee gemotiveerd houden voor dit werk bij nacht en ontij?

Boete-affaire

Met het boetebeleid maakt het vervolgens niet uit of je met één wagen rijdt of met twintig. Elke boete telt en ook al heb je als groot bedrijf relatief weinig boetes, je zit wel met die automatische stapeling van het boetebedrag na de eerste ‘overtreding’. Of je nu één dier vervoert of een miljoen. Dan loop je nog risico op verscherpt toezicht. Er zit geen enkele logische en proportionele redenering achter. Een collega uit de sector vergeleek de situatie met de toeslagenaffaire.

• De regelgeving en handhaving gaat bij voorbaat al uit van opzet.
• Er is een strenge en disproportionele (terug)vordering bij fouten.
• Er is sprake van een hardvochtige en onwrikbare werkwijze van de betrokken overheidsdienst.
• En: gedupeerden worden disproportioneel hoog beboet, met mogelijk verlies van werk of bedrijf tot gevolg. Mensen worden kapotgemaakt.

Harde noten

Moeten we dit accepteren? Of moeten we onderhand zeggen: de NVWA kan wel met richtsnoeren komen, maar de transportverordening hoort leidend te zijn. Daar zullen de komende tijd harde noten over gekraakt moeten worden. Hopelijk komen we nu snel tot diervriendelijke en werkbare oplossingen. Waarbij we alle transportwaardige dieren, ook de ‘oranje’, kunnen transporteren zonder constante problemen met de NVWA. We moeten voorkomen dat onnodig veel dieren geëuthanaseerd worden. Dat voegt voor dierenwelzijn niets toe, kost de veehouder geld en het is pure voedselverspilling. Het is niet wenselijk dat de transporteurs zich genoodzaakt voelen om de ‘oranje’ dieren niet meer te laden. Maar dat de transporteur failliet gaat aan boetes of zij transportvergunning ingetrokken wordt, daar is niemand bij gebaat!